آب ژاول | هیپوکلریت سدیم | وایتکس صنعتی

ترکیب شیمیایی آب ژاول با فرمول مولکولی NaOCl، یکی از متداول ترین مواد شیمیایی صنعتی است که عمدتاً آن را با نام هیپوکلریت سدیم هم معرفی می کنند.

برای تهیه محلول هیپوکلریت سدیم با غلظت های مختلف می توان از مایع آن استفاده کرد. آنچه مسلم است این که این ترکیب در آب تفکیک می‌شود و یون های سدیم و هیپوکلریت را تولید می‌کند. با توجه به حضور اتم کلر در ساختار این ماده شیمیایی، واکنش پذیری آن قوی است و بسیار ناپایدار می باشد.

در حالت عادی، محلول هیپوکلریت سدیم به رنگ زرد مایل به سبز بوده و اگر متبلور شود یک ساختار پنج آبه را ایجاد می‌کند.

 آب ژاول یک محلول تمیز کننده به شمار می‌آید که خاصیت خورندگی زیادی دارد به همین دلیل است که توصیه شده برای کار کردن با این محلول در هر مکانی حتماً از دستکش ضخیم، لباس آستین بلند و عینک و ماسک مخصوص کار استفاده کنید.

اگر ترکیب کلرید سدیم را با سایر مواد ناسازگار مانند اسیدها یا بازهای قوی مخلوط کنید، به احتمال زیاد، بخارات سمی تولید می کند که در شرایط تشدید، باعث آسیب به سیستم تنفسی شما خواهد شد.

محلول آب ژاول کاربردهای زیادی در موارد مختلف دارد که در ادامه بحث به آن می پردازیم. در گذشته از این محلول تمیز کننده برای ضدعفونی کردن و از بین بردن لکه های لباس استفاده می شد و اکنون نیز شاهد آن هستیم که این محلول به عنوان یک تمیز کننده خانگی شناخته شده است.

آب ژاول چیست؟

محلول آب ژاول یا همان هیپوکلریت سدیم برای مصارف خانگی (با غلظت کم) با نام وایتکس هم معرفی می شود. این محلول اگر تجزیه شود به ترکیب “کلرات” تبدیل می شود که در نهایت در فرایند تجزیه شدن می تواند اکسیژن تولید کند. هیپوکلریت سدیم، قابلیت اکسیداسیون برخی از ترکیبات آلی را دارد. این ماده می‌ تواند نشاسته را اکسید کند و گروه کربنیل و کربوکسیل را به آن اضافه نماید. بسیاری از سولفیدهای آلی، دی سولفیدها و ایمین ها قابلیت اکسید شدن توسط هیپوکلریت سدیم را دارند.

 اگر آب ژاول در تماس با فلزات قرار بگیرد، به آرامی فرایند اکسیداسیون اتفاق می افتد که در نهایت، اکسید فلز تشکیل می شود. شاید به همین دلیل است که توصیه شده مخازن مخصوص نگهداری هیپوکلریت سدیم مایع به هیچ عنوان از فولاد، فلز یا استیل ساخته نشود. بهترین مخازن برای نگهداری این ماده شیمیایی، مواد پلیمری هستند که عموماً شامل پلی اتیلن و پلی پروپیلن می باشند. پلیمرها در برابر خاصیت خورندگی آب ژاول مقاومت خوبی دارند.

ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب ژاول

شاخص شناسایی
۷۶۸۱-۸۲-۹ ۱۰۰۲۲-۷۰-۵	CAS Number
۲۳۱-۶۶۸-۳	EC Number
۲۳۶۶۵۷۶۰	PubChem CID
۱۷۹۱	UN Number
خواص و ویژگی ها
فرمول شیمیایی	NaOCl
جرم مولی	۷۴٫۴۴۲ g/mol
شکل ظاهری	مایع، زرد مایل به سبز
بو	بوی تند شبیه کلر
دانسیته	۱٫۱۱ g/cm3
نقطه ذوب	۱۸ درجه سانتی گراد پنتاهیدارته
نقطه جوش	۱۰۱ درجه سانتی گراد (تجزیه می شود)
حلالیت در آب	۲۹٫۳ g/100mL

کاربردهای آب ژاول

متداولترین کاربرد آب ژاول بر اساس خاصیت تمیز کنندگی و ضد عفونی کنندگی آن توصیف شده است. همه ما با کاربرد تمیز کننده وایتکس در خانه ها آشنا هستیم. وایتکس به صورت محلول، با بوی تند و زننده برای تمیز کردن کاشی، سرویس بهداشتی، روشویی یا حمام به کار می رود. غلظت مشخصی برای این ماده تعریف شده است، بنابراین از آنجایی که هیپوکلریت سدیم بسیار فعال است به شدت توصیه می شود که هرگز آن را با آب مخلوط نکنید.

آب ژاول برای برطرف کردن هرگونه لکه از روی سطوح و پارچه ها کاربرد دارد. زمانی که می خواهید از این سفید کننده برای پارچه استفاده کنید باید مطمئن شوید که غلظت آن بافت پارچه را از بین نمی برد. غلظت های بسیار کمتر از ۱ppm برای ضد عفونی کردن و لکه زدایی از سطوح و پارچه ها توصیه شده است اما باز هم اگر این ماده را به صورت آماده خریداری می‌ کنید، به دستور العمل آن برای استفاده توجه نمایید.

یکی از مهم‌ترین کاربردهای آب ژاول، استفاده از آن برای تصفیه پساب فاضلاب صنعتی است. کارخانه آبکاری فلزات و ریخته گری حاوی درصد زیادی مواد سمی نظیر سیانات و سیانید هستند. با افزودن هیپوکلریت سدیم به پساب فاضلاب صنعتی می توان سیانید را جذب کرد و خاصیت سمی بودن آن از بین می‌رود و بنابراین در صورت ورود به محیط زیست، هیچ خطری نخواهد داشت.

همچنین آب ژاول از رشد لجن یا جلبک هایی که در فاضلاب رشد می کنند جلوگیری می کند. برای تصفیه فاضلاب کارخانه کاغذسازی از هیپوکلریت سدیم با غلظت ۱۰ تا ۱۵ درصد استفاده می شود.

روش تولید آب ژاول

روش های مختلفی برای تولید آب ژاول در صنعت وجود دارد. این روش ها را به صورت مختصر به قسمت زیر توضیح می دهیم:

* تولید آب ژاول از روش کلر زنی هیدروکسید سدیم: وقتی ترکیب هیدروکسید سدیم در معرض گاز کلر قرار بگیرد، محصول اصلی هیپوکلریت سدیم خواهد بود که آب و نمک کلرید سدیم به عنوان محصول جانبی تولید می شود.

 *تولید هیپوکلریت سدیم از ماده اولیه هیپوکلریت کلسیم: در این واکنش، دو نمک هیپوکلریت سدیم و کلسیم با هم درگیر هستند و اتم کلسیم و سدیم در واکنش دخالت دارند. این واکنش ها را در شکل زیر می بینید:

روش تولید آب ژاول از واکنش ازون و نمک کلرید سدیم: در یک واکنش شیمیایی، کلرید سدیم حضور گاز اوزون می‌ تواند ترکیب هیپوکلریت سدیم و گاز اکسیژن را تولید کند. این واکنش شرایط دمای اتاق رخ می دهد و عمدتاً برای اکسید کردن الکل ها مناسب است.

در هنگام تولید، ذخیره و نگهداری آب ژاول در صنعت یا هنگام مصرف باید توجه داشته باشید که این ماده بسیار خورنده است و می‌تواند سطوح و حتی پوست دست را اکسید کند. کارگرانی که با این ماده سروکار دارند باید تمام جوانب احتیاط را رعایت کنند.

محلول آب ژاول در تماس با فلزات، گاز هیدروژن آزاد می کند که بسیار قابل اشتعال است. در شرایط نامناسب شاید واکنش ها به انفجار هم ختم شوند. توجه داشته باشید که شرایط دمایی برای نگهداری مخازن یا بشکه های حاوی این ماده باید تنظیم شده باشد وگرنه، در اثر حرارت بالا، گاز کلر که یک گاز سمی است در مخزن جمع می شود که خطرناک است؛ بنابراین توصیه شده است انبارهای مخصوص نگهداری این ماده در کارخانه یا محل استفاده حتماً تهویه قوی داشته باشند.

آنالیز آب ژاول

۱۳۰-۱۷۰ gr/litt	Cl2
Max  ۱%  W/v	NaOH
Max  ۰٫۶%  W/v	Na2CO3
Max   ۰٫۱   W/v	NaClO3
Max   ۰٫۳   ppm	Fe
NIL	Heavy metals

 

فروش آب ژاول

خرید و فروش آب ژاول یا خرید و فروش هیپوکلریت سدیم در حجم مختلف انجام می ‌شود. مصرف کننده بر اساس میزان نیاز خود، سفارش را ثبت می کند. هیپوکلریت سدیم یک ترکیب شیمیایی صنعتی است بنابراین ثبت سفارش خرید به صورت عمده انجام می‌شود که معمولاً به صورت بشکه های ۲۲۰ لیتری است.

حمل و نقل بشکه ها باید مطابق با استاندارد حمل مخازن مواد شیمیایی انجام گیرد. برای استعلام قیمت هیپوکلریت سدیم و آخرین تغییرات قیمت خرید مواد شیمیایی می توانید با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.

 

منابع:

https://en.wikipedia.org.