اسید فسفریک

همه چیز درباره اسید فسفریک

اسید فسفریک با عبارت انگلیسی Phosphoric acid، یکی از پرمصرف ترین اسیدهای صنعتی معدنی است که در دو گرید خوراکی و صنعتی به فروش می رسد. این اسید معدنی در بسیاری صنایع بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار می گیرد و اکثر تولیدات به آن وابسته هستند. اگر نامی از ترکیب اورتو فسفریک اسید نیز شنیدید، به همین اسید اشاره دارد.

بخش بزرگی از فسفریک اسید در تولید کودهای کشاورزی مصرف می شود که قابل توجه است. به همین دلیل است که کشورهای مهم در اروپا و آمریکا به تولید این اسید مشغول هستند. برخی کشورهای آسیایی از جمله مالزی و چین و ایران نیز این اسید کاربردی را تولید می کنند.

در صنایع شیمیایی، استفاده از فسفریک اسید در کنار اسید سولفوریک و اسید کلریدریک با تقاضای زیادی روبرو است. برخی از روش های استخراج تجزیه ای نیز بر اساس همین اسیدها انجام می گیرند. خرید اسید فسفریک گرید آزمایشگاهی با خرید آن در گریدهای صنعتی بسیار متفاوت است. این تفاوت در نوع بسته بندی و درصد خلوص ماده می باشد. گرید آزمایشگاهی آن برای تحقیقات در دانشگاه ها و یا آزمایشگاه های کارخانه ها و صنایع به کار می رود و باید خلوص بیشتری داشته باشد تا نتایج ثبت شده، معتبر باشند.

 

 

خواص فیزیکی و شیمیایی

• نام آیوپاک: فسفریک اسید
• نام‌ دیگر: ارتو فسفریک اسید
• فرمول شیمیایی: H3PO4
• جرم مولی: ۹۹۴ g·mol^−۱
• شکل ظاهری: مایع بی رنگ و بی بو
• دانسیته: ۸۳۴ g⋅cm^−۳ در حالت جامد و  ۱٫۶۸۴۵ گرم بر سانتی متر مکعب در دمای ۲۵ سانتی گراد, ۸۵%
• نقطه ذوب: ۴۰–۴۲٫۴ °C
• نقطه جوش: ۲۱۲ °C
• حلالیت: محلول در اتانول؛ محلول در آب در شرایط مختلف دمایی
• ساختار کریستالی: مونوکلینیک
• CAS Number : 7664-38-2
• EC Number : 231-633-2
• PubChem CID : 1004
• UN number : 1805
• ترکیبات مرتبط: اسید هیپوفسفروس – اسید فسفروس- اسید پیروفسفریک – اسیدتری فسفریک – اسید پروکسو مونو فسفریک – اسید پروکسو دی فسفریک

 

 

کاربردهای اسید فسفریک

اسید فسفریک در بسیاری صنایع بزرگ و کوچک و حتی در صنایع مادر در کشورها به مصرف می رسد. از تولید انواع کودهای فسفاته گرفته تا صنایع فلزی و آبکاری، صنعت تولید مواد غذایی و نوشیدنی ها، تولید داروها، صنایع شیمیایی و صنعت تصفیه آب و فاضلاب، همه به نوعی به این اسید معدنی وابسته اند. در قسمت زیر، مهم ترین موارد استفاده این اسید را به طور فهرست گونه برایتان آورده ایم:

• فسفریک اسید در تولید کودهای فسفاته، کود NPK و کودهای مخلوط فسفات دار از جمله دی آمونیوم فسفات یا دی کلسیم فسفات استفاده می شود.
• از فسفریک اسید در صنایع فلزی، برای ایجاد یک پوشش محافظ استفاده می شود. این کار می تواند سطوح فولادی و آلومینیومی را در برابر خوردگی محافظت کند.
• فسفریک اسید در هواپیماسازی، کشتی سازی، تولید تجهیزات نظامی و برخی ماشین آلات صنعتی، برای بخش فلزکاری و پوشش دهی مصرف می شود.
• در رنگ آمیزی سطوح فلزی از اسید فسفریک استفاده می شود تا چسبندگی رنگ به سطح را افزایش دهد.
• در صنایع آبکاری از این اسید برای زدودن آثار آلودگی و هر ذرات مزاحم روی سطوح مختلف استفاده می شود.
• در صنایع شیمیایی از این ماده برای هضم کردن رسوبات، تنظیم اسیدیته محلول ها، تیمار محلول، از بین بردن جرم و تولید نمک های فسفاته استفاده می شود.
• فسفریک اسید در دباغی چرم باعث تیره شدن چرم می شود.
• در صنعت تولید انواع رنگ و لاک، این اسید نقش افزودنی را دارد.
• برای تنظیم اسیدیته محصولات آرایشی و بهداشتی و همچنین تنظیم اسیدیته محلول مغذی کشت هیدروپونیک از فسفریک اسید استفاده می شود.
• این اسید یک افزودنی در تولید آجرهای نسوز و رنگ های سرامیکی است.
• فسفریک اسید در تولید شوینده های فسفات دار مخصوص ماشین لباسشویی به کار می رود.
• ترکیبات بازدارنده خوردگی در صنعت تصفیه آب و فاضلاب، به واسطه همین اسید معدنی تولید می شوند.
• برخی از ایمپلنت های دندان که با فسفات کلسیم پوشانده می شوند، به نوعی با فسفریک اسید رابطه دارند.

روش های تولید اسید فسفریک

فسفریک اسید در صنعت به دو روش تولید می شود؛ ۱) روش فرآیند مرطوب یا wet و ۲) روش فرآیند استخراج حلال. در فرآیند مرطوب، یعنی روش اول، با حضور سولفوریک اسید، فسفات در سنگ معدن به فسفریک اسید تبدیل می شود. در روش دوم، سنگ معدن در حضور اسید هیدروکلریک، با یک الکل صنعتی، برای استخراج اسید فسفریک به کار می رود.

در هر دو روش فوق، در برخی مراحل لازم است فرآیند فیلتراسیون انجام بگیرد تا ذرات درشت یا معلق از مخلوط جداسازی شود. باید خاطرنشان سازیم که سنگ معدن فسفر، ناخالصی های زیادی دارد و لازم است قبل از ورود به مراحل تولید اسید، خالص سازی و فرآوری شود. یکی از این کارها، شویش و حل شدن در اسیدهای دیگر است. در صنعت تولید فسفریک اسید، همه تجهیزات باید دوره ای بازرسی شوند که مطمئن شوید خوردگی ناشی از اسیدها اتفاق نیوفتاده باشد.

در قسمت زیر، می توانید واکنش هایی که در هر یک از روش های تولید فسفریک اسید اتفاق می افتند را مشاهده کنید:

در روش استخراج حلال، اسید کلریدریک با سنگ معدن واکنش می دهد و ترکیبات حاصل، با اسید سولفوریک، و یک الکل آلیفاتیک تیمار می شوند و در نهایت، فسفریک اسید به دست می آید:

Ca3(PO4) 2+6 HCl → ۲H3PO4+3 CaCl2

واکنش روش فرآیند مرطوب به صورت زیر هستند:

Ca10 (PO4) 6F 2+ 10H2SO4→ ۱۰CaSO4+ 6H3PO4+ 2HF

 

 

اسید فسفریک خوراکی

اسید فسفریک خوراکی، یکی از پرکاربردترین گریدهای این اسید معدنی است و در صنایع غذایی، دارویی و تولید انواع نوشیدنی های استفاده می شود. این اسید را به انواع سس ها و آب میوه های صنعتی اضافه می کنند تا میزان اسیدیته خوراکی ها در حد استاندارد تنظیم شود. فسفریک اسید، جزء اصلی نوشیدنی های گازدار است.

مواد دندانپزشکی، با استفاده از مخلوط اسید فسفریک خوراکی و پودر روی، تهیه می شوند. برخی از ترکیباتی که از این اسید به دست می آیند برای از بین بردن پلاک های روی دندان ها کاربرد دارند. از سویی دیگر، برخی از مشتقات فسفریک اسید به عنوان نگهدارنده ها در صنایع غذایی مصرف می شوند. نمک فسفات کلسیم برای تهیه پودر پنیر به کار می رود.

نگهداری و انبارش

خرید و فروش، نگهداری و انبارش اسید فسفریک باید با توجه به برگه اطلاعات ایمنی و شیمیایی این ترکیب انجام بگیرد. این اسید معدنی، ماهیت خورندگی بالایی دارد و بسیار می تواند برای نیروی انسانی و کارگران خطرناک باشد.

با توجه به نکته فوق، لازم است همه افرادی که با این اسید کار می کنند یا سروکار دارند، لباس محافظ با آستین های بلند بپوشند؛ ماسک و عینک محافظ داشته باشند و حتماً دستکش ضخیم استفاده کنند. آسیب های ناشی از تماس این اسید با پوست، در بسیاری موارد، جبران ناپذیر است.

این ماده، اشتعال پذیر یا قابل انفجار نیست اما بهتر است در انبارهایی با تهویه کامل، خشک و خنک نگهداری و ذخیره شود. نباید این ماده را با سایر ترکیبات مخلوط کنید یا در کنار سایر اسیدها انبارش نمایید. شرایط دمایی و رطوبت انبار محل نگهداری بشکه های فسفریک اسید بسیار اهمیت دارد.

خرید اسید فسفریک

خرید و فروش اسید فسفریک در گالن های ۳۵ کیلویی یا بشکه و یا مخازن ۱۰۰۰ لیتری در بازار انجام می شود. فسفریک اسید ۸۵%، نوع رایج این ترکیب شیمیایی است که در گریدهای صنعتی و خوراکی موجود است. چین در حال حاضر، برترین تولید کننده و صادرکننده این اسید در جهان است.

حمل و نقل فسفریک اسید مایع توسط تانکرها و بشکه ها و حمل اسید جامد در کیسه های استاندارد و ضخیم انجام می گیرد. برای ثبت سفارش خرید این اسید در تناژ مورد نظرتان، همین حالا با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.